اسلام

 راه‌های رقت قلب چیست؟

آیت الله جوادی آملی می گوید:

«رقت قلب داریم و ضعف قلب، ممکن است کسی بگوید من در مدت عمرم یک گوسفند را سر نبریده ام یا مرغی را ندیده‌ام که سر ببرن، این رقت قلب نیست بلکه ضعف نفس است. زیرا همین شخص که می گوید تحمل دیدن گوسفند ذبح شده را ندارم وقتی کباب گوسفند را می خورد و بوی کباب به مشام فقرا می رسد بی خیال است و قلبش تکان نمی‌خورد و به فکر آنها نیست.

رقت قلب و عاطفه از فضائل انسانی است در حالی که ضعف نفس فضیلت نیست.راهی که انسان با طی آن برابر دستورات الهی خدمتی به خلق خدا انجام می دهد رقت قلب است و آن راهی که با دستورات الهی برابر نیست ضعف نفس است.

رقیق القلب بودن این است که انسان وقتی فقیری را دید واقعا متأثر شود، از قیامت و دوزخ که گفته می‌شود.از نابسامانی وضع یک عده‌ای واقعاً متأثر شود، این را می‌گویند رقت قلب. راه رقت قلب هم گناه نکردن است. از حضرت علی (علیه السلام) روایت شده است: «مَا جَفَّتِ اَلدُّمُوعُ إِلاَّ لِقَسْوَةِ اَلْقُلُوبِ وَ مَا قَسَتِ اَلْقُلُوبُ إِلاَّ لِكَثْرَةِ اَلذُّنُوبِ» چشم ها گرفتار خشکی نمی‌شوند مگر در اثرقساوت قلب و قلب گرفتار قساوت نمی‌شود مگر در اثر گناه زیاد.

امیر مومنان علی (علیه السلام) توصیه می کنند که در تعامل ارتباط با دیگران، همواره بهترین تفسیر را از رفتار دیگران داشته باشیم.و در این باره می فرمایند:

«ضَعْ أَمْرَ أَخِيكَ عَلَى أَحْسَنِهِ حَتَّى يَأْتِيَكَ مَا يَغْلِبُكَ مِنْهُ وَ لاَ تَظُنَّنَّ بِكَلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ أَخِيكَ سُوءاً وَ أَنْتَ تَجِدُ لَهَا فِي اَلْخَيْرِ مَحْمِلاً؛ اعمال برادرت را بر نیکوترین وجه ممکن حمل کن، تا دلیلی خلاف آن قائم شود و هرگز به سخنی که از برادر مسلمانت صادر شده است، گمان بد مبر،مادام که می توانی محمل نیکی برای آن بیابی»

منبع: بحارالانوار،ج۷۲،ص۱۹۶

وصیت امام علی (ع) در بستر شهادت

 هنگامی که امام علی علیه السلام در بستر شهادت قرار گرفت،فرزندانش حسن و حسین علیهم السلام و دیگر بستگان و بر هر کسی که وصیتش به او می‌رسد، چنین سفارش کرد کرد:
شما را به ترس از خدا سفارش می کنم، به دنیا پرستی روی نیاورید ، اگرچه نزد شما آید، بر آنچه از دنیا از دست می‌دهید ،اندوهناک و مباشید، حق را بگویید،و برای پاداش الهی عمل کنید و دشمن ستمگر  و یاور ستم دیده گان باشید. شما را به ترس از خدا، و نظم در امور زندگی،و ایجاد صلح و آشتی درمیان تا سفارش می کنم … .»
امام علی علیه السلام در ادامه فرمودند:
«خدا را! خدا را! درباره یتیمان،نکند آنان گاهی سیر و گاهی گرسنه بمانند، و حقوقشان ضایع گردد!»
خدا را ! خدا را ! درباره همسایگان حقوقشان را رعایت کنید به وصیت پیامبر شماست، همواره به خوش رفتاری با همسایگان سفارش می کرد؛ چند تا آنجا که که گمان بودیم که برای آنان تقسیم معین خواهند کرد.
خدا را! خدا را!درباره قرآن مبادا دیگران در عمل کردن به دستوراتش از شما پیشی گیرند؛
خدا را! خدا را! درباره نماز، زیرا ستون دین شماست؛
خدا را !خدا را ! درباره خانه خدا تا هستید آن را خالی مگذارید، زیرا اگر که به خلوت شود، مهلت داده نمی شوید؛
خدا را! خدا را! درباره جهان با اموال و جان ها و زبان های خویش در راه خدا؛
بر شما باد به پیوستن با یکدیگر،بخشش همدیگر،مبادا از هم روی گردانید،و پیوند دوستی را از بین ببرید.
امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که بد های شما بر شما مسلط می شوند، آنگاه هرچه خدا را بخوانید، جواب نمی‌دهد! …»

منبع:نهج‌البلاغه ،نامه۴۷

امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند:

«به یقین بدانید که شما هرگز تقوا را نشناسید تا آنکه صفت هدایت را بشناسید و هرگز به پیمان قران تمسک پیدا نمی‌کنید تا کسانی را که دورش انداختند، بشناسید و هرگز قرآن را چنان‌که شایسته تلاوت است، تلاوت نمی‌کنید تا آنها را که تحریفش کردند، بشناسید هرگاه این را شناختید، بدعت ها و بر خود بستن ها را خواهید شناخت و دروغ بر خدا و تحریف را خواهید دانست و خواهید دید که آن که اهل هواست، چگونه سقوط خواهد کرد.»

منبع: (تحف العقول، ص۲۲۷)

رسول خدا(ص) می فرماید: «وقتی در شب معراج، جبرئیل مرا به سوی آسمان ها برد و سیر داد، هنگام مراجعت به جبرئیل گفتم:«آیا حاجتی داری؟ » جبرئیل گفت « حاجت من این است که سلام خدا و سلام مرا به خدیجه برسانی.» پیامبر (ص) وقتی به زمین رسید، سلام خدا و جبرئیل را به خدیجه ابلاغ کرد. خدیجه گفت «ان الله هو السلام ، وفیه السلام ، الیه السلام ، و های جبرئیل السلام ؛ همانا ذات پاک خدا سلام است، و از او است سلام، و سلام به سوی او باز گردد و بر جبرئیل سلام باد»

منبع: بخار الانوار، ج۱۶، ص۷.