اسلام

اقتصاد مقاومتی در لغت

  می توان اقتصاد را از نظر لغوی در فرهنگ معین جست و جو کرد از نظر لغوی میانه نگه داشتن به اندازه خرج کردن و تعادل در دخل و خرج تعریف می کند و علم اقتصاد را یکی از شاخه های علوم اجتماعی معرفی می کند که مربوط به دخل و خرج و از اصول و قوانینی نیز برخوردار است[1].      

   همچنین اقتصاد دانان غرب (اکونومیست ها)از علم اقتصاد به عنوان منابع محدود برای تامین نیازها و خواسته های نا محدود یاد می کنند.

از دیداه قرآن فعالیت های اقتصادی و بهره گیری از مواهب طبیعی برای تامین معاش می تواند یک عمل عبادی و مظهری از عبودیت خداوند متعال باشد همان طور که آمده است.

«هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِن رِّزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ؛ او کسی است که زمین را رام کرد و برشانه های آن راه بروید و از روزی های خداوند بخورید و بازگشت و اجتماع همه به سوی اوست»[2]

   واژه مقاومت بر گرفته از فعل ثلاثی «ق ا م » می باشد و معنای پا خاستن و پایدار ماندن است.

   فرهنگ معین مقاومت را از نظر لغوی ایستادگی و برابری کردن معرفی می کند و آن را از نظر اصطلاح در مبادرت به نبری تدافعی وضعیتی می داند که فرماندهی آن مقاومتی معرفی کرده و براساس همین موضع مقاومتی با تمام قوای خود مبادرت به نبرد می کند [3] بنابراین:

معنای غالب مقاومت ایستادگی و پایداری در برابر چیزی است که توازن را چه از بعد داخلی و چه خارجی برهم زده باشد. قرآن همچنین مقاومت را واجب شرعی و ضروری بشر می داند که نبود آن در زمین منجر به فساد خواهد شد و خداوند متعال یکتا پرستان پایدار بر توحید را بشارت به بهشتی می دهد که در روز واپسین استقامت و رزان در مسیر حق از نعمت های آن بهرمند خواهند شد قرآن کریم مقاومت را در پنچ صورت ضروری و واجب شرعی اعلام می کند:

1-    گرایش های نفسانی

2-    رذایل اخلاقی

3-    کجروی و ناهنجاری های اجتماعی

4-    حاکم جور

5-    تجاوزگران و اشتغال گران بدین ترتیب موضوع اقتصاد مقاومتی ضرورتی است که باید براساس مورد پنجم معینی مقاومت در برابر تجاوز گران غربی محقق شود.

اقتصاد مقاومتی در اصطلاح

   اقتصاد مقاومتی اصطلاحی است که اولین بار توسط مقام معظم رهبری در 16 شهریور سال1389 در دیدار با جمعی از کار آفرینان سرار کشور دارد. بیانات سیاسی  و اقتصادی کشور شده است بسیاری آن را راهکار مناسبی برای این روزهای اقتصاد کشور و شرایط تحریم های بی سابقه ای به کشورمان تحمیل شده می دانند.

مفهوم اقتصاد مقاومتی

   اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه های فشار یا در شرایط کنونی تحریم و متعاقبا تلاش برای کنترل و بی اثر کردن و در شرایط و آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت که قطعا باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریت های عقلایی و مدیرانه پیش شرطی و الزام چنین وضوعی است اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها و تاکید روی مزیت های تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است و صد البته منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصاد منفعل و بسته بنابراین مسئولان و اندیشمندان باید مراقب باشند در راه رسیدن به اقتصاد پویا در دام اقتصاد بسته و خود محور نیفتد.[4]

اهمیت و ضرورت اقتصاد مقاومتی

    از نگاه رهبر در سال 1392 سیاست های کلی به قوای سه گانه ابلاغ شد. از آن جی که سیاست های کلی نظام از وظایف رهبری است و اولین کسی که ابداع کننده این موضوع اقتصاد مقاومتی بود و آن را در سال های اخیر به آن تاکید دارند و یکی از اهداف مهم شکست دشمن و غلبه کردن بر مشکلات اقتصادی در کشور است که به توان آن را به رشد رساند و نیازی به بیگانه نباشد و تلاش ایشان به پیشرفت های استراتژیک علمی و حمایت از کارگزاران نظام است ایشان با وجود تحریم ها و تهدیدها که از سوی دشمن است باز هم ایشان روزنه برای شهروندان در معیشت اقتصادی آن ها پرداخت تا بتوان گذاشته را جبران کرد.[5]

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلب اسلامی در اولین روز سال نو 95 در اجتماع ابوه و پرشور دل دادگان حرم مطهر رضوی علیه السلام در سخنان مهمی با بیان حقایق دشمن چه داخل و چه خارج که سعی می کنند با ارائه ی یک دو راهی که مصنوعی و دروغی که به ذهن افکار عمومی ملت ایران و همچنین دانشمندان و محققان تزریق کنند. ایشان پیشنهاد های برای اقدام و عمل بیان کردند و تاکید کردن که این راه ها کشور انقلابی در مقابل تحریم و تهدید دشمنان مصونیت می دهد و دولت را قادر می کند در همدلی و هم سویی و با کمک قوای سه گانه گزارش مطلوبی به مردم ارائه داد در ادامه سخنرانی ایشان با تاکید بر انتخاب شعار سال بر استدلال بیشتر و منطقی و دقیق بودن همه مردم علی الخصوص جوانان را به تدبر در مبنای استدلالی فراخواند برخی ترجیح می داند که شعار سال اخلاقی فرهنگی انتخاب شود. رهبر معظم انقلاب فرمودند انتخاب شعار امسال بر تحلیل و نگاه به مسائل کشور مربوط است ایشان فرمودند و راهی که آنها می گویند این است که ایران یا باید با آمریکا کنار بیاید و سازش کند و یا به طور همیشگی و دائم تحت فشار های دشمن(آمریکا) قرار بگیرد ایشان با اشاره به ثروت تجهیزات نظامی آمریکا و ابزار های سیاسی آن ها خاطر نشان کردند. براساس این تفکر اگر با آمریکا کنار بیاییم و قبول تحریم های آن از برخی اصول ها و مواضع و خطوط قرمز صرف نظر کرد. و این را در داخل به دنبال قبول آن به دیگران هستند حضرت آیت الله خامنه ای با تاکید بر اینکه با قبول این موضوع مرحله به مرحله باید از مواضع و مسائل دیگر در گذشت مثل حمایت از ملت های فلسطین و عین و بحرین صرف نظر کرد ایشان فرمودند هماننددولت های عربی که وسعت دوستی به رژیم صهیونیستی داده اند ایران نیز همانند این دولت ها کنار بیاید ایشان درباره جنجال های که در رسانه غربی برای رزمایش ایران بر پا کردند در حالی که خود آمریکا فاصله های کیلومتری با خلیج فارس دارد. رزمایش های مشترک انجام می دهد اما در مورد این تحلیل به آسیب شناسی آن پرداختند.

[1] - معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، ج1، ص322
[2] - سوره ملک، آیه 15
[3] - فرهنگ فارسی معین ، ج4، ص4286
[4] . Shoaresd.ir صفحه نخست تاریخ انتشار30تیر94.
[5] . اسحاقی، حسین، نقش فرهنگ در مقاوم سازی اقتصادی، قم: نشر هاجر،  13، ص155