اسلام

اهمیت و ضرورت اقتصاد مقاومتی

    از نگاه رهبر در سال 1392 سیاست های کلی به قوای سه گانه ابلاغ شد. از آن جی که سیاست های کلی نظام از وظایف رهبری است و اولین کسی که ابداع کننده این موضوع اقتصاد مقاومتی بود و آن را در سال های اخیر به آن تاکید دارند و یکی از اهداف مهم شکست دشمن و غلبه کردن بر مشکلات اقتصادی در کشور است که به توان آن را به رشد رساند و نیازی به بیگانه نباشد و تلاش ایشان به پیشرفت های استراتژیک علمی و حمایت از کارگزاران نظام است ایشان با وجود تحریم ها و تهدیدها که از سوی دشمن است باز هم ایشان روزنه برای شهروندان در معیشت اقتصادی آن ها پرداخت تا بتوان گذاشته را جبران کرد.[1]

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلب اسلامی در اولین روز سال نو 95 در اجتماع ابوه و پرشور دل دادگان حرم مطهر رضوی علیه السلام در سخنان مهمی با بیان حقایق دشمن چه داخل و چه خارج که سعی می کنند با ارائه ی یک دو راهی که مصنوعی و دروغی که به ذهن افکار عمومی ملت ایران و همچنین دانشمندان و محققان تزریق کنند. ایشان پیشنهاد های برای اقدام و عمل بیان کردند و تاکید کردن که این راه ها کشور انقلابی در مقابل تحریم و تهدید دشمنان مصونیت می دهد و دولت را قادر می کند در همدلی و هم سویی و با کمک قوای سه گانه گزارش مطلوبی به مردم ارائه داد در ادامه سخنرانی ایشان با تاکید بر انتخاب شعار سال بر استدلال بیشتر و منطقی و دقیق بودن همه مردم علی الخصوص جوانان را به تدبر در مبنای استدلالی فراخواند برخی ترجیح می داند که شعار سال اخلاقی فرهنگی انتخاب شود. رهبر معظم انقلاب فرمودند انتخاب شعار امسال بر تحلیل و نگاه به مسائل کشور مربوط است ایشان فرمودند و راهی که آنها می گویند این است که ایران یا باید با آمریکا کنار بیاید و سازش کند و یا به طور همیشگی و دائم تحت فشار های دشمن(آمریکا) قرار بگیرد ایشان با اشاره به ثروت تجهیزات نظامی آمریکا و ابزار های سیاسی آن ها خاطر نشان کردند. براساس این تفکر اگر با آمریکا کنار بیاییم و قبول تحریم های آن از برخی اصول ها و مواضع و خطوط قرمز صرف نظر کرد. و این را در داخل به دنبال قبول آن به دیگران هستند حضرت آیت الله خامنه ای با تاکید بر اینکه با قبول این موضوع مرحله به مرحله باید از مواضع و مسائل دیگر در گذشت مثل حمایت از ملت های فلسطین و عین و بحرین صرف نظر کرد ایشان فرمودند همانند دولت های عربی که وسعت دوستی به رژیم صهیونیستی داده اند ایران نیز همانند این دولت ها کنار بیاید ایشان درباره جنجال های که در رسانه غربی برای رزمایش ایران بر پا کردند در حالی که خود آمریکا فاصله های کیلومتری با خلیج فارس دارد. رزمایش های مشترک انجام می دهد اما در مورد این تحلیل به آسیب شناسی آن پرداختند. که یکی از این تحلیل ها ناگزیر بودن ایران از تعهدات و بد عهدی و تقلب آمریکا در تعهدات این مسئله را اکنون مشاهده می کنیم و این یعنی « خسارت محض» ایشان برای اثبات این مسئله به توافق هسته ای به عنوان یک نمونه اشاره کردند که در این توافق نیز وعده های که داده بودند عملی نشد که بر کاغذ وعده هایی داده بودند ولی در عمل و انتخاب از راه های انحرافی ملنع تحقق آن تعهدات شدند ایشان افزون با وجود توافق هسته ای باز هم بانک ها دچار مشکل هستند و پول ها. ایران بازگرداننده نشدند چرا؟ چون دولت ها هراس از آمریکا دارند.

   ایشان سپس با تمرکز بر شعار سال اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل دولت البته کارهایی از جمله تشکیل ستاد فرمادهی اقتصاد مقاومتی انجام داد و از نتیجه های مثبت خبر می دهد و لازم می بیند که در زمینه  کارهای اساسی انجام شود. رهبر انقلاب با تاکید بر ضرورت و ترسیم نقشه راه بیان ده پیشنهاد برای اقدام و عمل در زمینه اقتصاد مقاومتی به سخنانشان ادامه دادند ایشان اولین پیشنهاد شناسایی و تمرکز بر فعالیت ها و زنجیره های مزیت دار اقتصادی است. تا راه های متعدد دیگر ی برای رونق اقتصادی ایجاد شود. دومین پیشنهاد را احیا و به حرکت در آوردن تولید داخلی که این می تواند ایجاد تولید داخلی که گزارش ها نشان می دهد بیشتر تولیدات داخلی تعطیل است. سومین و چهارمین مورد را خوداری جدی از خرید های خارجی که قدرت تولید داخلی را تضعیف می کند و مدیریت پول ها و منابع مالی ایران که از خارج وارد کشور می شود. پنجمین پیشنهاد دانش بنیان شدن بخش های مهم اقتصادی دانستند و در مورد استعداد های ایران چه نظامی، چه نفت و گاز شکوفایی کند. شمین و هفتمین پیشنهاد رهبر انقلاب برای پیشرفت و استحکام اقتصادی کشور است. پیشنهاد مبارزه جدی و واقعی با فساد ویژه خواری و قاچاق است که آسیب های جدی به اقتصاد کشور می زند. افزایش بهروری انرژی که می تواند صرفه جویی میلیاردی داشته باشد و نگاه ویژه و حمایتی به صنایع متوسط و کوچک برای ایجاد شغل از آخرین موارد از پیشنهاد های ده گانه برای تحقق اقتصاد مقاومتی برای مسئولان است ایشان فرمودند کارهای دیگری نیز می تواند انجام داد اما اگر مسئولان این ده مورد را در کشور اجرایی کنند باعث تاثیر کمتر تحریم ها شد.[2] از نگاه رهبر از ضرورت های اقتصاد مقاومتی مردمی کردن اقتصاد می تواند با این سیاست های اصل44 که اعلام شد می تواند تحول ایجاد کرد بخش های خصوصی را باید توانمند کرد هم سیستم بانک ها دستگاه های دولت و دیگر دستگاه ها که بتوان کمک کرد کاهش وابستگی به نفت از دیگر ضرورت ها و اهمیت های اقتصاد مقاومتی است اینکه بتوانیم نفت را با فعالیت های اقتصادی دیگر در آمدی ایجاد شود. این خود از مهم ترین حرکت ها است مسئله مدیریت مصرف یکی دیگر از این ضرورت ها است مصرف تعادل و پرهیز از اسراف چه دولت و چه مردم و دیگر اینکه از تولیدات داخلی استفاده کنیم همه باید تلاش کنند که از تولیدات غیر ایرانی استفاده نشود و همت بگذارند برای این مسئله حرکت براساس برنامه باشد تا دچار ضربه و تغییر در مقررات و قانون نشود.[3]

اشاره به برخی از آیات و روایات در اهمیت و ضرورت اقتصاد

   «برخی از عنوان های کلی اقتصادی که در قرآن و روایات اشاره شده عبارت اند از:

ربا، کسب و کار ، اسراف، معامله، زکات، خمس، ثروت، ولخرجی، ارث، رفاه، تجارت، زیان در معامله، و غیره… اشاره شده. نخست به آیات و سپس به روایات اشاره می کنیم»[4]

آیه39 آل عمران از جمله آیاتی که می توان مولفه های اقتصادی را از آن استخراج کرد خداوند در این آیه می فرماید که مومنان نباید سست و غمگین شوند زیرا اگر امید داشته باشند قطعا پیروز خواهند شد.

این آیه پیامی امید بخش در کار بست سازی اقتصاد مقاومتی است زیرا اتکای به خدا و عدم اتکا به آمریکا و دشمنان ملت می تواند ما را در هر صورت به پیروزی برساند و این حس کم بینی در مقابل بیگانگان اجازه شکل گیری اقتصاد مقاومتی را نمی دهد.

   آیه 141 سوره نساء نیز که همان آیه نفی سبیل است از دیگر آیات مرتبط  با اقتصاد ماومتی است زیرا امروز دشمنان به سلاح اقتصاد به جنگ ما آمده اند. و اگر بتوانیم با این سلاح به آنها پاسخ دهیم و درهای کشور را به روی نفوذ آنها ببندیم در آینده شاهد تحولات مثبتی خواهیم بود.

   در آیه57 سوره مائده نیز به همین بحث اشاره شده است وقتی او با ما بیان می کند که اگر می توانستیم تمام پیچ و مهره های صنعت هسته ای ایران را باز می کردم نشان می دهد که این آیه چگونه ما را به تجهیز و مراقبت در مقابل این دشمنان بیم می دهد[5]

   خداوند به صراحت بر لزوم وسیله قرار گرفتن وسیله قرار گرفتن ابزار اقتصادی برای تحمیل امور معنوی و آخرتی در آیاتی از جمله آیه77 سوره قصص تاکید می ند این معنا در آیه 34 سوره مورد اهتمام بیشتر قرار می گیرد و بر لزوم ترجیح اهداف و ارزش های والای معنوی بر امور اقتصادی تاکید می کند.[6]

   در این راستا در آموزه های قرآنی آزادی های اقتصادی با توجه به بینش و نگرش خاص هستی شناختی و انسان شناختی مشخص شده و برخی از انواع شیوه ها و معاملات اقتصادی باطل و حرام دانسته و ممنوع شده است. در دیگر آیات نیز مرتبط با اقتصاد مقاومتی و ارزش آن هود آیات 84 و 85 و88 و نیز شعراء آیات 177و181و182و183 و اعراف آیه 85 و دیگر آیات انعام آیه 141اعراف و آیه31 و1000 آیه دیگر می توان اشاره کرد.[7]

   در روایات نیز پیامبر در دستور العملی به یکی از سران حکومت تاکید می کند که از مردم خواسته شود زکات اموال خود را بپردازند و خمس مربوط به غنیمت ها را نیز برای خداوند(یا نماینده اش پیامبر) نگه دارند.[8]

   حضرت علی(علیه السلام) نیز به فرماندهان خود نیز دستور می داد در گرفتن مالیات با مردم مدارا نمایند حرف آن ها را در مورد مقدار در آمد قبول کنند اگر در خواستی دارند به آنها توجه کنند و از مالیات برای آبادانی شهرهای مردم استفاده شود.[9]

ارکان اقتصاد مقاومتی

   « از جمله ارکان اقتصاد مقاومتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) مقاوم بودن اقتصاد

   وظیفه ی همه ما این است که تلاش کنیم کشور تحت تاثیر نفوذ دشمن قرار نگیرد اقتصاد یک کشور باید مقاوم باشد این یکی از اقتضائات اقتصاد مقاومتی است که مطرح شده است در مقابل آنچه در معرض دشمن قرار بگیرد باید مقاومت کرد.

ب) استفاده از همه ظرفیتهای دولتی و مردمی

   اقتصاد مقاومتی یکی از بخش هایش تکیه به مردم است باید بخش خضوصی سازی را یاری کرد از هر راهی از بانک یا قوانین و مقررات که بخش فعال و مردمی بشود اقتصاد مقاومتی باید آن قدر قوی شود که در برابر توطئه های دشمن بتوان ایستاد و آسیب ها کمتر باشند از دانشمندان نخبه ها و از سرمایه ها استفاده بشود. در اقتصاد باید جلوی مفاسد را گرفت و به مردم میدان داد تا بتوانند مشارکتی داشته باشند هرکسی که می خواهد وارد شود باید سالم باشد اهل عمل باشند هم مسئولان مراقب باشند و هم قوه ی قضائیه مراقب باشد با هم همکاری داشته باشند.

ج)حمایت از تولید ملی

   از رکن های دیگر اقتصاد مقاومتی حمایت از تولید ملی آمارهایی که هست آمارهای خوبی است  امابعضی از تولیدات تعطیل است یا دچار مشکل هستند در این زمینه گزارش ها می رسد  چه از طریق  شما مسئولان و چه از جای دیگر اما گزارش شما کافی است واحد های بزرگ خوب فعال هستند و از نظر سود دهی هم خوب است ولی واحد های کوچک را باید فعال کرد باید توجه داشت.

د) مدیریت منابع ارزی

   منابع ارزی را باید توجه داشت مسئله مهمی است باید درست مدیریت کرد حرف های گوناگونی می زنند با تاکیدات رهبر بر مسئله مهم منابع ارزی و دقت بیشتر بر این مسئله است منابع ارزی باید درست مدیریت شود در مورد ارز پایه حرفهای گونا گون از دولت صادر می شود بازار ارز، بازار آشفته ای است. باید تصمیم درستی گرفت و آن را پیمود.[10]

ه) مسئله مهم دیگر اقتصاد مقاومتی

مدیریت مصرف است هم باید صرفه جویی کرد البته با مدیریت باید جلوی اسراف را گرفت فرهنگ سازی شود که این هم وظیفه رسانه هاست و هم دستگاه های دیگر مسئولیت دارند توجه کند به مفاهیم اسلام. دولت نیز باید صرفه جویی کند از بنزین تا وسایل دیگر که استفاده می شود در خود وزارت خانه رعایت شود هیچ وسیله خارجی نباشد در وزارت خانه  که این می توان به تولیدات داخلی توجه داشت.[11]

[1] . اسحاقی، حسین، نقش فرهنگ در مقاوم سازی اقتصادی، چاپ اول، قم: نشر هاجر، 1393، ص155
[2] - farsi. Khamenei.ir/ brint- cont?id  پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آار حضرت آیت الله خامنه ای (ظله العالی) موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
[3] - اسحاقی ،حسین، نقش فرهنگ در مقاوم سازی اقتصاد، ص182
[4] نور احمدی، محمد جواد، اقتصاد دینی، تهران: نشر دانشگاه امام صادق(علیه السلام)،ص126
[5] - igna.ir/fa/news
[6] -خلیلی، حسام، مقاومت اقتصادی در پرتو اقتصاد مقاومتی، تهران: نشر عماد فردا، ص31
[7] -خلیلی، حسام، مقاومت اقتصادی در پرتو اقتصاد مقاومتی،ص32
[8] - طبقات ابن اسعد ،ج1،ص170، به نقل از دادگر یدالله مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصادی، ص77
[9] - نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی انتشارات علمی – فرهنگی،صص332-334
[10] -مقام معظم رهبری سه شنبه 11مهر 1391، محمد کاظم انبارلویی،old.dlef.ir
[11] . بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهوری و اعضای هیئت دولت 2/6/91،rdsekhoon.net/ article/shoshow<article<