اسلام

هویت زن

اسلام می گوید که زن مانند مرد، انسان است، و هر انسانی- چه مرد و چه زن – فردی است که در ماده و عنصر پیدایش او دو نثر، نر و ماده شرکت و دخالت داشته اند و هیچ یک از این دو  بر دیگری برتری ندارد؛ مگر به تقوا، همچنان که در کتاب آسمانی خود می فرماید:

« يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ؛[1] اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفريديم و شما را ملت ملت و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناسايى متقابل حاصل كنيد در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست بى‏ ترديد خداوند داناى آگاه است»

 فرزندان پسران ما، فرزندان خودمان هستند. اما فرزندان دختر ما، فرزندان مردم بیگانه اند.

كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ [2] ؛ هر کسی در گرو دستاورد خویش است.» نه مانند پیشینیان که گفتند: گناه زنان به عهدۀ خود آنان و عمل نیک شان و سود و عبره شان مال مردان است!

استقلال اقتصادی زن در آیات قرآن

آیاتی که بر استقلال اقتصادی زنان دلالت دارد، در سه گروه قابل بررسی است:

1.آیاتی که به صراحت زنان را مالک ارث و اموالی می داند که کسب می کنند؛2.آیاتی که در قالب دستور به مرم امر می کنند اموال زنان را به خودشان دهید؛3.آیاتی که تصرفات خاص را برای زنان بیان کرده است.

1. آیات  صریح در مالکیت زنان

الف) سهم ارث

«لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ  نَصِيبًا مَفْرُوضًا [1]؛ بر مردان از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان از خود بر جای می گذارند، سهمی است و برای زنان نیز از آنچه پدر و مادر وخویشاوندان می گذارند، سهمی است؛ خواه آن مال کم باشد یا زیاد این سهمی است تعیین شده و پرداختنی»

«لرِّجَالِ نَصِیبٌ مِّمَّا اکْتَسَبُواْ وَلِلنِّسَآءِ نَصِیبٌ مِّمَّا اکْتَسَبْنَ [2]؛ مردان را نصیبی است از آنچه به دست می آورند و زنان را نصیبی»

جایگاه زنان در برنامه های توسعه اقتصادی

 مفاهیم توسعه، عقب ماندگی و در حال توسعه ، همگی در چارچوب نظم جدید جهانی ناشی از جنگ جهانی دوم مطرح شدند. سازمان ملل متحد برای اولین بار دهه1960-1970 را به توسعه اختصاص داد و شاخص اندازه گیری آن، درآمد ناخالص ملی سرانه تعیین شد. در این دهه زنان به عنوان عوامل نامرئی در پروسه توسعه، کلا مورد توجه برنامه ریزان نبودند.

 در دومین ، یعنی در دهه1980-1970 که نخستین ارزیابی ها از عملکرد دهه قبل به عمل آمد، دنیا با این واقعیت موجه شد که میزان موقعیتها در جهت توسعه بسیار کم بوده و نرخ رشد جمعیت، بیکار و نابرابری در آمد فردی به سرعت در حال افزایش است. از این رو برای اولین بار در سال 1975 زنان جهان رسماً از نامرئی بودن بیرون آمدند. در سومین دهه، یعنی در دهه 1990-1980، با ایجاد شکافهای عمیق اقتصاد میان کشورهای در حال توسعه (صنعتی) با کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته و نیز بروز اختلافات طبقاتی شدید در هر کدام از این جوامع، گرسنگی افزایش یافت و برای اولین بار به تولید زنان و توانایی آنها برای تامین در آمد توجه شد؛ به طوری که سازمان دهه مذکور را دهه زن نامید و حرکتهایی در سطوح بین المللی در این زمینه صورت گرفت که از جمله می توان به ایجاد مراکز برنامه ریزی اقتصادی بین المللی در خصوص فعالیت های زنان اشاره کرد.[3]

[1] .سوره نساء(4)، آیه7.
[2] .همان، آیه32.
[3] ..پرتال جامع علوم انسانی.

[1] سوره حجرات(49) آیه13.
[2] .سوره مدثر(74)آیه38.