اسلام

شیخ مفید

مُحمّد بن مُحمّد بن نَعمان ملقب به شیخ مُفید و معروف به ابن المعلّم، فقیه و متکلم و از علمای برجسته شیعه سده ۴ هجری قمری بود.

زندگی‌نامه
نسب، لقب، ولادت

مقبره شیخ مفید در حرم کاظمین(ع) قرار دارد
محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام بن جابر بن نعمان.[۱] در ۱۱ ذی القعده سال ۳۳۶ق [۲]یا ۳۳۸ق [۳] به دنیا آمد. تولد او در عکبری -نزدیکی بغداد- در مکانی معروف به «سویقه بن بصری» بود.[۴]

پدرش شغل معلمی داشت و بدین جهت شیخ مفید به «ابن المعلم» مشهور بوده است. عکبری و بغدادی نیز دو لقب دیگر او هستند.[۵] مفید در مناظره‌ای با علی ابن عیسی رمانی دانشمند متعزلی شرکت کرد و در آن استدلالات طرف مقابل را باطل کرد. رمانی او را به نام «مفید» ملقب کرد.[۶]

در منابع تاریخی نام دو فرزند برای مفید ذکر شده است؛ یکی ابوالقاسم علی، و دیگری دختری که همسر ابویعلی جعفری بوده است.[۷]

رگذشت و تشییع
شیخ مفید در جمعه دوم یا سوم رمضان سال ۴۱۳ق درگذشت. هشتاد هزار تشییع کننده سوگوار در میدان بزرگ اُشنان بر جنازه وی به امامت سید مرتضی نماز گزاردند. کثرت جمعیت چنان بود که میدان اشنان با آن همه فراخی تنگ می‌نمود.[8] شیخ طوسی ازدحام مردم، از همه مذاهب، برای نماز گزاردن بر او و گریستن در مرگش را بی‌سابقه توصیف کرده است.»[9]

او چند سالی در خانه‌اش مدفون بود و سپس به سوی مقابر قریش، نزدیک قبر امام جواد علیه‌السلام برده شد.[10]

در برخی منابع آمده است هنگامی که این عالم بزرگوار از دنیا رفت، با خط شریف امام زمان (علیه السلام) بر روی قبرش نوشته شده بود:

لا صوت الناعی بفقدک انه یوم على آل الرسول عظیم‏
ان کنت قد غیبت فی جدث الثرى‏ ‏ فالعدل و التوحید فیک مقیم
و القائم المهدیّ یفرح کلما تلیت علیک من الدروس علوم‏[11]

ترجمه

خبر دهنده مرگ خبر فقدان تو را نیاورد، امروز بر آل محمّد (علیهم السلام) روز مصیبت بزرگی است.
اگر تو در میان خاک قبر پنهان شدی، علم و توحید همراه تو اقامت کرد.
قائم مهدی (عج) خوشحال می شود هر وقت که درسها و علوم تو را برایش می خوانند (کتابهای تو را طالبان، مورد مطالعه و بحث قرار می دهند).

توقیع و نامه مبارک امام زمان(عج) به شیخ مفید
تاریخ صدور این توقیع و نامه مبارک ناحیه مقدس امام زمان(عج) به درستی مشخص و معلوم نیست.
این نامه ای است به برادر راستگو و درستکار و دوست مخلص ما، کسی که در راه یاری ما کوتاهی نکرده و وفا را رعایت کرده است، خداوند تو را با دید قدرتش که هرگز به خواب نمی رود محافظت فرمایت.
ای برادر با اخلاص! آنچه ما به تو نوشته ایم باید مستور و پوشیده باشد و به غیر از آنان که به حهت ایمانی که به ما دارند و مورد اعتماد ما هستند و سخنان ما موجب آسایش و آرامش خاطر آنها می شود فرد دیگری نباید از مضمون این نامه آگاه گردد، به همه دوستان ما سفارش کن که به محتوای نامه ما با عنایت خداوند عمل کنند.

نمونه ای از نامه های امام زمان (عج)
آزار دهندگان امام عصر(عج):
نادانان و کم خردان شیعه و کسانی که با پشه از دینداری آنان محکم تر است ما را می آزارند.
(قد اَذانا جهلاءُ الشیعةِ و حمَقاوُهم، و من دینُهُ و جناح البعوضَةِ ارجح مِنهُ)

فرجام کار:
فرجام کار شیعیان- به فضل احسان و نیکوکاری خداوند سبحان – تا ان زمان که از گناهان دوری گزینند پسندیده و نیکو خواهد بود.
(و العاقبة- بجمیل صنع الله سُبحانهُ – تکون حمیدةٌ لهم ماجتنبوا المنهی عنه مِنَ الذنُوبِ)

وقت ظهور:
ظهور فرج، بسته به اراده خداست وآنان که وقت تعیین می کنند دروغ می گویند
(و اما ظهور الفَرجِ، فانَّهُ الی الله ئ کذب الوقاتونَ)

نماز:
چه کرداری بهتر از نماز، بینی شیطان را به خاک می مالد؟
(فما ازغمَ انفَ الشیطان شی افضل مِن الصلاةِ)

حق و باطل:
خداوند ابا دارد از اینکه حق را نا تمام گذارد و باطل را از بین نبرد.
(ابی الله عزَّ و جل للحقَّ الا اتماماً و الباطلِ الا زهوقاً)(12)

پی نوشت

1.النجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعة (رجال النجاشی)، ص۳۹۹، رقم ۱۰۶۷.
2 .نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۰۲.
3 .ابن ندیم،‌ ص ۱۹۷-ط.اروبا. الطوسی، الفهرست، ص۲۳۹.
4 .شبیری، سید محمدجواد، ناگفته‌هایی از حیات شیخ مفید، در مقالات فارسی کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، شماره ۵۵، ۲۸-۲۹-۳۰ فروردین ۱۳۷۲، قم: کنگره هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. صص۸-۷.
5.شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، صص۸-۷.
6 .شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ص۸-۹.
7. شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ص۳۷؛ نیز شبیری، ناگفته‌هایی از حیات شیخ مفید، ص۱۱۸.

8. شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ص۳۹.
9.طوسی، محمد بن الحسن، الفهرست، محقق: جواد القیومی، بی‌جا، مؤسسة نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.، ص۲۳۹.
10.نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، مصحح: سید موسی شبیری زنجانی‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۷ق.، ۱۴۰۷، صص۴۰۳-۴۰۲.
11.تعليقة أمل‏ الآمل، ص: ۳۰۵

12.http://aek.vcp.ir/